De komende Tweede Kamerverkiezingen op 15 maart kan er gekozen worden uit 28 partijen. De Nextens-redactie heeft de verkiezingsprogramma’s van de grootste partijen in de peilingen doorgespit en politici aan de tand gevoeld op de fiscale thema’s woningmarkt, ondernemerschap en het belastingstelsel.

Invoering Wet DBA

Sinds de invoering van de Wet Deregulering beoordeling arbeidsrelaties (Wet DBA) zijn opdrachtgevers zeer terughoudend met het inhuren van zzp’ers. De wet zorgt voor veel onzekerheid: wanneer is er sprake van een dienstbetrekking? Een zelfstandige IT’er die bij een vergadering aanwezig is, wordt bij wijze van spreken door de Belastingdienst al aangemerkt als iemand die in dienstbetrekking is. Opdrachtgevers willen daarom het risico op een naheffing niet lopen. Hoe kijken de verschillende politieke partijen hier tegenaan? We vroegen het aan het VVD, CDA, PvdA, 50PLUS, D66, PVV en de SP. Helaas konden of wilden niet alle partijen reageren.

Aanpassing arbeidsrecht

De VVD is voorlopig tevreden met de huidige ‘on hold’ situatie van de Wet DBA, maar de partij wil een goede, structurele oplossing. ‘Het knelpunt zit in het arbeidsrecht’, licht Aukje de Vries (VVD Tweede Kamerlid) telefonisch toe. ‘Het zit voornamelijk in het begrip gezagsverhouding. Daar moet de komende periode naar worden gekeken en aanpassingen in worden gedaan, zodat het voor opdrachtgever en -nemer een werkbare situatie wordt waarin vooraf duidelijk is onder welke voorwaarden de zzp’er aan de slag kan. Hoe groot die wijzigingen zijn, kunnen wij nu nog niet overzien omdat het heel complex is om aan te passen.’

Ook D66 ziet de oplossing in het aanpassen van het arbeidsrecht. De situatie heeft zich in de ogen van de partij inmiddels zo ontwikkeld, dat je moet bewijzen dat je géén werknemer bent in plaats van dat je moet bewijzen dat je dat wél bent. Steven van Weyenberg (D66) vindt de Wet DBA afschuwelijk en ziet deze het liefst zo snel mogelijk van tafel. In zijn werkkamer slaat hij nog net niet met zijn vuist op tafel. ‘Het heeft echt maanden van duwen en trekken geduurd voordat het kabinet inzag dat de wet op deze manier niet werkt. Ik kom overheidsadvertenties tegen dat je er alleen nog maar mag werken via een bemiddelingsbureau. Dat bewijst toch dat die wet niet werkt?’ Met name de vrije vervangbaarheid vanuit het arbeidsrecht vindt Van Weyenberg een issue. ‘Het onderdeel “vrije vervangbaarheid” leidt tot de bizarre situatie dat een echte zelfstandige professional met unieke kennis door de Wet DBA niet meer als zzp’er wordt gezien omdat je niet vrij vervangbaar bent! Terwijl opdrachtgevers juist dit soort mensen inhuren om hun specifieke kennis.’ Ook het onderdeel “gezagsverhouding” vindt Van Weyenberg niet meer van deze tijd.

Inzetten op betere handhaving

Farshad Bashir van de SP vindt de Wet DBA een gedrocht dat voor veel onzekerheid zorgt, maar wil hem niet van tafel vegen. De SP kan zich vinden in de aanbevelingspunten van de Commissie Boot en wil deze zo ver mogelijk overnemen. In Den Haag, in de ietwat te grote vergaderzaal voor drie personen, zegt Bashir dat ‘de Wet DBA nog niet één nep-ondernemer heeft aangepakt, terwijl je zo aan iemands administratie kunt zien of hij/zij een echte ondernemer is.’ Daarom wil de partij inzetten op een betere handhaving. ‘Je moet de fictieve ondernemers aanpakken en de echte ondernemers met rust laten. Echte inspecteurs moeten weer op pad gaan en ter plekke beoordelen wie ondernemer is en wie niet.’ Daarnaast wil de partij minder bureaucratie. ‘Al die contracten, dat is niet te doen. Die overeenkomsten zijn niet opgenomen in de wet. Het zijn voorbeeldovereenkomsten van de Belastingdienst, die tussen mensen worden gesloten. Dat kunnen wij niet verbieden, je mag altijd overeenkomsten sluiten, maar het is niet nodig.’ De partij wil verder dat de wet beter wordt toegelicht op het gebied van het gezag, ondernemerschap en werkgeverschap. ‘Het moet beter aansluiten bij de huidige tijd’, zegt Bashir. ‘Dus onze oplossing is dat de rotte appels worden aangepakt, zodat de meeste ondernemers niet met de overeenkomsten aan de slag hoeven gaan, en doordat betere uitleg van de wet er meer duidelijkheid komt.’

Ook het CDA vindt de uitvoering van de Wet DBA dramatisch. ‘Het CDA wil dan ook per direct dat de wet zo wordt uitgevoerd dat er een duidelijke scheidslijn is tussen zzp’ers en werknemers’, zo laat Pieter Omtzigt namens het CDA per mail weten. ‘Handhaven op echte schijnzelfstandigen moeten we niet langer uitstellen, deze schijnzelfstandigen (en schijnopdrachtgevers) concurreren op oneerlijke wijze met werknemers en echte ondernemers.’

Eensgezind over zelfstandigenaftrek

VVD, D66, CDA en SP kunnen zich op een ander onderdeel wel geheel met elkaar vinden: de zelfstandigenaftrek. Deze moet blijven. D66 wil het toegangsrecht bij bijvoorbeeld het UWV voor de ondernemer toegankelijker maken. De VVD wil meer keuzemogelijkheden voor zzp’ers om zich te verzekeren voor een pensioen en tegen arbeidsongeschiktheid. Deze partijen zien niets in verplicht verzekeren. ‘Het is een beslissing van de zelfstandige zelf, het zijn ondernemers, wij gaan dat niet verplichten’, aldus De Vries (VVD). Het CDA is strenger, zij wil dat ondernemers slechts de volledige zelfstandigenaftrek krijgen als zij een minimumbedrag opzij leggen voor hun eigen pensioenvoorziening. ‘De zelfstandigenaftrek is ooit bedoeld als compensatie voor kosten die een zelfstandige heeft, bijvoorbeeld om zelf te zorgen voor reserves voor tijden met minder opdrachten en het regelen van pensioen’, schrijft Omtzigt. ‘Veel zzp’ers bouwen echter helemaal geen pensioen op en dat is een groot probleem. Niet alleen voor de zzp’ers zelf, maar ook voor de overheid omdat daardoor een grotere groep een beroep doet op de sociale zekerheid. Daarom stelt het CDA voor de zelfstandige aftrek als voorwaarde dat de zzp’er een (ten minste zeer minimale) pensioenopbouw heeft. Omdat deze verplichting zeer beperkt is, blijft er voldoende ruimte om daarnaast ook nog op andere wijze pensioen op te bouwen, bijvoorbeeld in de onderneming of in de eigen woning.’ 50PLUS beschrijft in hun partijprogramma over ondernemers slechts dat ondernemende mensen steun, bescherming en hulp van de overheid verdienen.