De omzetgroei in het Nederlandse midden- en kleinbedrijf is in 2017 opnieuw versneld. Gemiddeld steeg de omzet met 8%, versus 7,4% een jaar eerder. De winstgroei nam juist af, van ruim 20% naar 15,5%. Per saldo hebben meer bedrijven de winst zien stabiliseren of toenemen, maar de omvang van de winstgroei is vorig jaar opnieuw afgenomen. Dit wordt met name veroorzaakt door de sterkere stijging van de personeelskosten. Van de totale omzet in het mkb ging 27% op aan personeel.

Dit blijkt uit het nieuwe SRA-rapport ‘Branches in Zicht 2018, de harde cijfers van Nederlandse ondernemingen’.

Sterkere stijging personeelskosten

De totale personeelskosten zijn in 2017 met 8% opnieuw harder gestegen ten opzichte van voorgaande jaren (6% in 2016, 3% in 2015 en 2% in 2014). De loonkosten stegen met ruim 9% (t.o.v. bijna 6% in 2016) en de kosten voor sociale zekerheid zelfs met ruim 10% (6% in 2016). De loonkosten gingen vooral omhoog in de industrie en de medische zorg, omdat in deze branches in relatief duur personeel is geïnvesteerd. De horeca heeft zich juist meer gericht op goedkoop personeel en heeft de loonkosten dan ook relatief beperkt gehouden. Per saldo liet de bouw een relatief sterke groei van de totale personeelskosten zien ten opzichte van andere branches.

Personeelskosten beïnvloeden winstontwikkeling

De steeds sterker oplopende personeelskosten zorgen ervoor dat de winstontwikkeling voor het mkb als geheel achterblijft bij de ontwikkeling van de omzet. Door het groeiende personeelstekort is de verwachting dat deze kosten in 2018 verder zullen stijgen. Personeelskosten bestaan niet alleen uit lonen en salarissen van werknemers, maar ook uit indirecte kosten: hoofdzakelijk de door de werkgever af te dragen sociale premies. De personeelskosten vormen een van de belangrijkste bepalende factoren voor het concurrentievermogen van bedrijven. Als de loonkosten in 2018 verder toenemen zonder een compensatie in de belastingen en sociale premies (wig), zal de winstgroei van mkb-bedrijven naar verwachting verder dalen.

Sterkere vermogenspositie

Financieel gezien heeft het mkb een erg goed jaar achter de rug. De solvabiliteit is sterk verbeterd en het eigen vermogen nam in totaal met 17,5% toe. Vooral de medische zorg, de industrie, de logistiek en specialistische zakelijke dienstverleners lieten een sterke stijging van het eigen vermogen zien. Hier speelt de afschaffing van het pensioen in eigen beheer waarschijnlijk ook mee, omdat een deel van de pensioenvoorzieningen naar het eigen vermogen is gegaan. De kortlopende schulden zijn per saldo met 3% gestegen, hetgeen wijst op extra investeringen. De financiële baten en lasten namen per saldo met bijna 15% af door de gedaalde rentekosten van leningen.

Regionale prestaties lopen uiteen

De omzetontwikkeling was in 2017 opnieuw in alle regio’s positief. De lijst werd aangevoerd door Overijssel, Gelderland en Flevoland,  terwijl de zuidelijke provincies Zeeland, Noord-Brabant en Limburg gezamenlijk juist minder omzetstijging lieten zien. De winstcijfers waren in deze laatste regio juist wel goed doordat de bedrijfskosten veel minder stegen dan gemiddeld. De personeelskosten stegen gemiddeld het hardst in Overijssel, Gelderland en Flevoland (+9%). In de vier grote steden (+2,7%) was de stijging van deze kostenpost opvallend klein.

Industrie en automotive herstellen

Op brancheniveau hebben de industrie en de automotive in 2017 een overtuigend herstel laten zien. De bouw blijft het goed doen. De omzetgroei versnelde naar 12,7%. Wel nam de winstgroei sterk af, maar deze is nog altijd bovengemiddeld. Ook de medische zorg kende een goed jaar. In de logistiek nam de omzetgroei licht af, maar is de winstontwikkeling sterk verbeterd. De detailhandel en de specialistische zakelijke dienstverlening bleven duidelijk achter.