In 2017 komt er een structurele schenkingsvrijstelling van € 100.000 voor de aankoop of verbouwing van een woning (of aflossing van een lening voor de eigen woning). Dat is dus een herhaling van de verhoogde vrijstelling die gegolden heeft in de periode 1 oktober 2013 tot en met 31 december 2014. Net als de vrijstelling 2013/2014 is geen familierelatie tussen schenker en begiftigde noodzakelijk. Wel moet – anders dan bij de vrijstelling 2013/2014 – de verkrijger tussen de 18 en de 40 jaar zijn en geldt de vrijstelling maar eenmalig in de relatie tussen deze schenker en begiftigde.

De schenkingsvrijstelling mag ook gebruikt worden ter aflossing van een aftrekbare restschuld eigen woning (artikel 3.120a Wet IB 2001) én voor een restschuld van vóór 29 oktober 2012 die niet aftrekbaar is.

Is in het verleden al gebruikgemaakt van de verhoogde vrijstelling voor een schenking ten behoeve van de eigen woning, dan moet daar rekening mee worden gehouden (overgangsrecht). Kort samengevat in de tijd is het overgangsrecht als volgt:

• (Jaren vóór 2010.) Gebruikmaking van een eenmalig verhoogde schenkingsvrijstelling vóór 2010 levert wel een aanvullende mogelijkheid  tot een belastingvrije schenking op (tenzij deze al aangevuld is in de periode voor 1 januari 2015).
• Is in de periode tussen 2010 en 2015 al een beroep gedaan op de verhoogde vrijstelling eigenwoningschenking, dan kan geen gebruik worden gemaakt  van de verruiming. Dit geldt ook als de vrijstelling destijds niet volledig is benut.
• (Jaren 2015 en 2016.) Deze groep heeft recht op een aanvullende vrijstelling tot € 100.000 in 2017 of 2018 boven het in 2015 of 2016 vrijgestelde bedrag (ongeacht of dit geheel is gebruikt).

Spreiden over meerdere jaren?

Het is een eenmalige vrijstelling, dus spreiden over meerdere jaren is niet mogelijk (vgl. ook Rechtbank Den Haag, 8 april 2016, nr. 15/7509), met uitzondering van het overgangsrecht voor de samenloop 2015/2016 en de nieuwe regeling in 2017/2018. Het is dus mogelijk om bijvoorbeeld in 2016 gebruik te maken van de verhoogde vrijstelling eigen woning van € 53.016. In de periode 2017/2018 mag dit worden aangevuld met 46.612/46.291 (zijnde € 100.000 minus vrijstellingsbedrag € 53.388 (2017) of € 53.709 (2018)). En uiteraard mag altijd jaarlijks gebruikgemaakt worden van de vrijstelling van € 5.304 (2016) van ouders aan kinderen en € 2.122 (2016) bij een schenking van derden.

Helaas, voor de nieuwe structurele vrijstelling geldt wel een leeftijdsgrens en moet de begiftigde (of diens partner) tussen de 18 en 40 jaar oud zijn. Bij een schenking ter zake van een eigen woning is sprake van een schenking onder opschortende voorwaarde (die dus pas in vervulling gaat op het moment dat aan de voorwaarde wordt voldaan en dat tijdstip is bepalend voor het moment van de schenking en de leeftijd van de begiftigde), of een ontbindende voorwaarde waardoor de schenking vervalt als de voorwaarde niet tijdig is vervuld.